Cheder – kulinarna podróż do Izraela
JAK ZASMAKOWALIŚMY W KUCHNI BLISKIEGO WSCHODU
Szabatowa oferta kawiarni Cheder
Izrael od dawna jest na liście miejsc, do których chciałabym dotrzeć. Jakoś ciągle nam tam nie po drodze… Ostatnio jednak za namową naszej nieocenionej Cioci Pauli odbyliśmy podróż w krainę izraelskich i bliskowschodnich smaków. Wzięliśmy udział w dwóch wydarzeniach kulinarnych organizowanych przez kawiarnię Cheder – erew szabat: jedzenie i wino oraz szabat: drugie śniadanie.
Cheder – a co to właściwe jest?
W języku jidisz „cheder” oznacza szkołę podstawową lub pokój. Ta nazwa dobrze opisuje klimat krakowskiego Chederu, który jest jednocześnie kawiarnią, restauracją i domem kultury. Z jeden strony oferuje pyszną kawę i dobrze karmi, z drugiej zaś edukuje. Poprzez warsztaty, wykłady i spotkania autorskie przybliża szeroko pojętą kulturę żydowską. Jej nieodłącznym elementem są tradycyjne potrawy kuchni żydowskiej, również te serwowane podczas szabatowej kolacji i śniadania.
Na dobry początek świętowania – kolacja
Erew szabat to początek szabatu, a dokładniej piątkowy wieczór po zachodzie słońca. O tej właśnie porze, raz w miesiącu Cheder zaprasza na szabatową kolację. W menu dania żydowskie i bliskowschodnie oraz słodki deser. Podczas marcowej edycji kosztowaliśmy kreplachu (małych trójkątnych pierożków) z warzywami w wegańskim rosole, zielonej soczewicy na słodko oraz pomidora faszerowanego kruszonką. Było ciekawie i zaskakująco, ale przede wszystkim pysznie, a wegetariańskie dania wzbudziły uznanie zadeklarowanego domowego mięsożercy. Doprawdy, trudno o lepszą rekomendację! Całości dopełniła ucierana babka makowa z sosem waniliowym.
Cheder, święto Purim i marcowe drugie śniadanie
Również raz w miesiącu Cheder serwuje szabatowe drugie śniadanie. My trafiliśmy akurat na śniadanie purimowe i niejako przy okazji dowiedzieliśmy się co nieco o żydowskim Święcie Losów obchodzonym w ostatnią pełnię księżyca przed wiosenna równonocą.
O co chodzi w święcie Purim?
Historia święta Purim sięga V w p.n.e., kiedy to Żydzi, którzy po okresie niewoli babilońskiej nie powrócili do Ziemi Obiecanej lecz zostali w Persji, skazani zostali na zagładę przez wielkiego wezyra Hamana. Dlaczego? Otóż pełniący służbę na dworze króla Persji Żyd Mordochaj (Mardocheusz) nie chciał się kłaniać Hamanowi. Tak rozwścieczyło to dostojnika, że wystarał się u samego króla Aswerusa (Achaszwerosza) o dekret, na mocy którego wszyscy Żydzi mieli zostać zgładzeni. Termin zagłady został ustalony poprzez rzucenie losu (pur), na trzynasty dzień miesiąca adar (czas przypadający na część lutego i marca). Wtedy to Żydówka Estera (Ester), małżonka Aswerusa, a zarazem podopieczna Mordochaja, uprosiła u męża łaskę dla siebie i swych pobratymców. Ostatecznie to Haman został skazany na śmierć, a obowiązki wezyra przejął Mordochaj.
Purimowe zwyczaje i tradycje
Na pamiątkę tego wydarzenia, ocalenia od zagłady i zamiany troski w wesele, Żydzi obchodzą radosne święto Purim, podczas którego ucztują, bawią się, przebierają i obdarowują podarkami. Przygotowują też z tej okazji specjalnie potrawy, których skosztowaliśmy podczas purimowego śniadania. Jedliśmy purimową sałatkę makaronową o nazwie włosy Hamana, hamantasze – kruche ciasteczka nadziewane jabłkami, zwane także uszami Hamana i purimową chałkę. Ciastka tak zasmakowały Ani, że musieliśmy dokupić dodatkową porcję. Ja zaś dowiedziałam się, że na TAAAKIE śniadania musimy częściej przychodzić. W sumie, czemu nie?
INFORMACJE PRAKTYCZNE
Kawiarnia Cheder znajduje się na krakowskim Kazimierzu, przy ulicy Józefa 36.
Informacji dotyczących wydarzeń kulinarnych w Chederze (terminy, menu) najlepiej szukać na facebookowym profilu kawiarni.
Szabatowa kolacja odbywa się raz w miesiącu. Obowiązuje na nią rezerwacja miejsc. Za bilety zapłaciliśmy 55 PLN (marzec 2019) od osoby. Cena obejmowała przystawkę, danie główne, deser, wodę i herbatę. Znakomite izraelskie wino i kawa do ciasta były dodatkowo płatne.
Na drugie śniadanie rezerwacji nie ma. Wchodzi się w miarę wolnych miejsc. Cena zestawu z herbatą lub kawa to 30 PLN, bez napoi 25 PLN (marzec 2019).